ผักกาดหอม Lettuce
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lactuca sativa Linn
ผักกาดหอม หรือที่เรียกกันว่าผักสลัด ผักกาดยี ผักพังฉ้าย เป็นต้น ผักกาดหอมมีถิ่นกำเนิดในทวีปยุโรปและเอเชียนิยมบริโภคส่วนของใบ
ลักษณะโดยทั่วไป
ผักกาดหอมปลูกได้ดีกับดินทุกชนิดแต่ชอบดินร่วน สามารถปลูกได้ตลอดปีขึ้นอยู่กับพันธุ์แต่ละพันธุ์ เราสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่คือ
1.ผักกาดหอม ห่อหัว คล้ายกระหล่ำปลี (Head Lettuce)
2.ผักกาดหอมชนิดธรรมดา ไม่ห่อหัว (Laef Lettuce)
3.ผักกาดหอมที่มีลำต้นยาว (Stem Lettuce)
อายุการเก็บเกี่ยวที่ปลูกในบ้านเรานั้น พันธุ์ใบเลือกเก็บขณะใบยังก่อนอยู่ ใบกรอบ ไม่เหนียว อายุประมาณ 40-50 วัน พันธุ์ห่อหัวเก็บขณะห่อเข้าห้วแน่น ไม่หลวม รูปร่างค่อนข้างกลมแบน อายุหัวประมาณ 50-70 วัน
พันธุ์ที่นิยมปลูกในบ้านเรามี 2 ชนิดคือ
1.ผักกาดหอมห่อ เป็นพวกห่อหัว
2.ผักกาดหอมใบ ไม่ห่อตัว
ชนิดและัพันธุ์ของผักกาดหอม
ผักกาดหอมที่ปลูกและใช้บริโภคกันในปัจจุบันสามารถจำแนกออกได้เป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ ตามลักษณะคือ ผักกาดหอมห่อ ผักกาดหอมใบ และผักกาดหอมต้น ซึ่งมีลักษณะดังนี้
ผักกาดหอมห่อ (Head lettuce)
เป็นผักกาดหอมที่ใบห่อเป็นหัว ซึ่งเกิดจากการที่ใบเรียงซ้อนกันหนามาก ผักกาดหอมห่อนี้แบ่งออก ได้เป็น 3 ชนิดด้วยกันคือ
1. ชนิดห่อหัวแน่น (Crisp head) ลักษณะใบบาง กรอบ เปราะง่าย เห็นเส้นกลางใบชัดเจนใบห่อเป็นหัวแน่น แข็งคล้าย กะหล่ำปลี เป็นชนิดที่นิยมกันมากในทางการค้าเพราะสามารถขนส่งได้สะดวก ผักกาดหอมชนิดนี้ ได้แก่ พันธุ์ เกรทเลค (Great lake) , นิวยอร์ค (New york), อิมพีเรียล (Imperial), โปรกรีสส์ (Progress) เป็นต้น
2. ชนิดห่อหัวไม่แน่น (Butter head) ลักษณะห่อเป็นหัวหลวม ใบจะอ่อนนุ่มและผิวใบมันใบไม่กรอบเหมือนชนิด ห่อหัว แน่น ใบที่ซ้อนอยู่ข้างในจะมีลักษณะเหมือนถูกเคลือบด้วยน้ำมันหรือเนยคืออ่อนนุ่มและเป็นเมือกลื่นๆ ใบข้างในซ้อนทับกันแน่น พอประมาณ สีเหลืองอ่อนคล้ายเนย เป็นผักกาดหอมชนิดที่ชอบอากาศหนาวเย็น ไม่ทนทานต่ออากาศร้อน แต่อายุการเก็บเกี่ยว จะเร็วกว่าชนิดห่อหัวแน่น พันธุ์ที่นิยมได้แก่ พันธุ์บิ๊ก บอสตัน (Big Boston), ไวท์ บอสตัน (White Boston) เป็นต้น
3. ชนิดห่อหัวหลวมค่อนข้างยาว เป็นผักกาดหอมชนิดที่ใบห่อเป็นรูปกลมยาวหรือรูปกรวย ลักษณะหัวคล้ายผักกาดขาวปลี ใบมีลักษณะยาวและแคบ ใบแข็ง นิยมกันมากในทวีปยุโรป แบ่งออกเป็น 2 พวก คือ พันธุ์ที่มีหัวขนาดใหญ่ ได้แก่ พันธุ์ปารีส ไวท์ (Paris White), ไวท์ ฮีท (White Heart) เป็นต้น และพันธุ์ที่มีหัวขนาดเล็ก ได้แก่ พันธุ์ ลิทเติ้ล เจม (Little Gem)
ผักกาดหอมใบ (Leaf lettuce)
เป็นผักกาดหอมที่ใบไม่ห่อเป็นหัว นิยมปลูกกันทั่วไปในประเทศไทย ผักกาดหอมประเภทนี้ ใบจะกว้างใหญ่และหยิกเจริญเติบโตออกไปทางด้านบนและด้านข้าง ไม่ห่อเป็นหัว ต้นเป็นพุ่มเตี้ย ผักกาดหอมใบจะทนต่ออากาศ ร้อนได้ดีกว่าประเภทอื่นๆ ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1. ชนิดที่มีสีเขียวทั้งต้น ได้แก่ พันธุ์ Grand Rapids, Simpson's Curled, Boston Curled และ Slobott เป็นต้น 2. ชนิดที่มีสีน้ำตาลทั้งต้น ได้แก่ พันธุ์ Prize Head เป็นต้น
ผักกาดหอมต้น (Stem lettuce)
เป็นผักกาดหอมที่ปลูกเพื่อใช้ลำต้นรับประทานเท่านั้น มีลักษณะลำต้นอวบ ลำต้นสูงใบจะเกิด ขึ้น ต่อๆ กันไปจนถึงยอดหรือช่อดอก ใบจะมีลักษณะคล้ายผักกาดหอมใบ แต่ใบจะเล็ก หนาและสีเข้มกว่า มีทั้งชนิดกลมและยาว ไม่ห่อหัว โดยทั่วไปไม่ค่อยนิยมปลูกกัน ได้แก่ พันธุ์ Celtuce
คุณค่าอาหาร
ผักกาดหอม 100 กรัม ให้พลังงาน 24.00 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 2 กรัม ไขมัน 0.4 กรัม คาร์โบไฮเดรต 3 กรัม แคลเซียม 16 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 39 มิลลิกรัม เหล็ก 4.9 มิลลิกรัม เบต้า-แคโรทีน 173.17 ไมโครกรัม เส้นใย 1.80 กรัม วิตามินบี1 0.06 มิลลิกรัม วิตามินบี2 0.18 มิลลิกรัม ไนอะซิน 0.6 มิลลิกรัม วิตามินซี 9.00 มิลลิกรัม
สรรพคุณทางยา
-ผักกาดหอมมีแอนติออกซิแดนท์หลายชนิด ช่วยในการป้องกันและต่อต้านมะเร็งได้
-ผักกาดหอมเป็นแหล่งรวมคลอโรฟิลล์และวิตามิน เค
-ผักกาดหอมเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก เพราะมีแคลอรี่ต่ำ
-ผักกาดหอมเป็นแหล่วของธาตุเหล็ก ช่วยบำรุงโลหิต บำรุงสมองและระบบประสาท
-หากทานผักกาดหอม รวมกับแครอทและผักขมจะช่วยบำรุงสีของเส้นผมให้สวยงาม
ขอขอบคุณที่มาวิกิพีเดีย
เรียบเรียงข้อมูลเพิ่มเติมจาก musa
